Zawór trójdrogowy, zwany też trójdrożnym, jest elementem koniecznym w wielu instalacjach centralnego ogrzewania. Jego zadaniem może być „przekierowywanie” ogrzanej wody do różnych odbiorników, umożliwianie korzystania z więcej niż jednego źródła ciepła lub ochrona urządzenia grzewczego przed korozją.
Zawór trójdrogowy ma kształt litery T ‒ z trzema portami (wlotami/wylotami) i wewnętrznym elementem (mieszadełkiem), od którego położenia zależy, którym z trzech wylotów będzie przepływać woda. Sterowanie zaworem może być ręczne lub automatyczne ‒ takie rozwiązania mają zawory termostatyczne z siłownikiem. Dzięki nim można automatycznie regulować temperaturę dostarczanej cieczy i utrzymywać ją na stałym poziomie niezależnie od zmieniających się warunków, co byłoby trudne do osiągnięcia przy ręcznej regulacji.
W domowych instalacjach zawór trójdrożny c.o. stosuje się np. gdy czynnik grzewczy ma ogrzewać zarówno wodę krążącą w kaloryferach, jak i tę użytkową, która potrzebna jest do celów bytowych ‒ czy to bezpośrednio dostarczaną do kranów, czy przechowywaną w zasobniku ciepłej wody. Zawór trójdrożny jest też konieczny, gdy w domu mamy kilka źródeł ciepła, np. kocioł na paliwo stałe i pompę ciepła lub kominek z płaszczem wodnym i kocioł gazowy. W takiej sytuacji użycie zaworu pozwala decydować, które z urządzeń będzie zasilało domowe grzejniki.
Zawór trójdrożny wykorzystuje się również, kiedy w jednej instalacji zamontowane są obiegi zasilane wodą o różnej temperaturze, np. standardowe grzejniki i ogrzewanie podłogowe. Stosuje się je także wtedy, gdy system grzewczy jest sterowany automatycznie według wskazań termostatu zewnętrznego.
Zastosowanie zaworów trójdrogowych do rozdzielenia obiegów grzewczych (np. kaloryfery w różnych częściach domu) pozwala regulować temperaturę nie tylko w pojedynczych pomieszczeniach. Przykładowo, po przykręceniu głowic termostatycznych na grzejnikach na nieużywanym piętrze zawór automatycznie zmniejszy ilość wody dopływającej do tego obiegu, dzięki czemu można uniknąć strat ciepła.
Zawory mieszające wyposażone we wkładkę termostatyczną montuje się głównie w układach z kotłami na paliwa stałe wyposażonych w pompy cyrkulacyjne. Mają one za zadanie zmianę kierunku przepływania wody, aby zapobiec tzw. niskotemperaturowej korozji kotła. Współczesne urządzenia grzewcze produkowane są najczęściej z blachy kotłowej, która wytrzymuje wysoką temperaturę, ale bardzo łatwo ulega korozji. Dlaczego tak się dzieje? Podczas pracy kotła ogrzewa on czynnik grzewczy, który następnie rurami przemieszcza się do kaloryferów, ogrzewania podłogowego itp., tam oddaje część ciepła i wraca do kotła znacznie chłodniejszy. Tu w wymienniku ciepła chłodny czynnik grzewczy spotyka się z rozgrzanymi spalinami, efektem czego jest wykraplanie się z nich pary wodnej z substancjami o kwaśnym odczynie. Takie zjawisko praktycznie nie występuje, kiedy urządzenie działa „na pełny regulator”. Jednak we współczesnych, dobrze ocieplonych domach wyposażonych w niskotemperaturowe grzejniki i ogrzewanie podłogowe rzadko się tak dzieje. Zwykle temperatura cieczy grzewczej nie przekracza 60℃. A właśnie przy tak niskiej temperaturze wody grzewczej wydziela się najwięcej substancji niszczących stal. Aby zapobiec niszczeniu urządzenia, stosuje się termostatyczne zawory trójdrogowe (lub czterodrogowe w nowocześniejszych rozwiązaniach) o automatycznym działaniu. Zanim chłodny czynnik grzewczy z obiegu powrotnego dostanie się do kotła, mieszają go z czynnikiem ogrzanym. Dzięki temu, wpływając do wymiennika, ma on na tyle wysoką temperaturę (ponad 56℃), że zjawisko skraplania pary wodnej ze spalin zachodzi w znacznie mniejszym stopniu, a kocioł nie jest narażony na korozję. Często przy zaworze dodatkowo stosuje się tzw. sprzęgło hydrauliczne, które równoważy ciśnienie w obiegu zasilającym i powrotnym.
Warto pamiętać, że zastosowanie zaworu mieszającego w instalacji z kotłem na paliwa stałe może być wymogiem producenta, aby urządzenie mogło być objęte gwarancją.
Zaworów trójdrogowych (ani żadnych innych) nie można montować na rurze prowadzącej od urządzenia grzewczego do naczynia przelewowego w układach otwartych. Naczynie to jest zabezpieczeniem na wypadek wzrostu temperatury czynnika grzewczego, pozwalającym odprowadzić go poza obieg grzewczy. W przeciwnym razie rosnąca temperatura i ciśnienie doprowadziłoby do rozerwania urządzenia. Podobnie nie należy montować zaworów na drodze do naczynia wzbiorczego.
Wielu inwestorów zastanawia się, czy zawór trójdrogowy w instalacjach grzewczych powinien być zamontowany przed pompą czy za pompą? Jeśli chodzi o obieg grzewczy, zawór montuje się za pompą, natomiast w obiegu c.w.u. przed nią.
Możliwe jest ręczne ustawianie zaworów trójdrożnych, ale lepsze efekty dają siłowniki, które automatycznie dostosowują przepływ cieczy o odpowiedniej temperaturze.
Sprawdź zlecenia w wybranych województwach:
a także w wybranych miastach:
firmy budowlane Białystok
firmy budowlane Bydgoszcz
firmy budowlane Częstochowa