Jętka - funkcje i wymiary. Jak poprawnie wykonać połączenie jętki z krokwią?

Jętka to poziomy element podtrzymujący parę krokwi. Więźby wzmocnione jętkami są najczęściej wykonywanymi rodzajami dachów w budownictwie jednorodzinnym.

Jętki to elementy konstrukcyjne będące częścią więźby krokwiowo-jętkowej. Ich liczba oraz wymiar przekroju poprzecznego zależą od geometrii dachu oraz wielkości zakładanych obciążeń.

Czym jest jętka?

Jętka jest poziomą belką o znaczeniu konstrukcyjnym. Jej długość zazwyczaj nie przekracza 3,5 m. Element ten służy do połączenia przeciwległych krokwi oraz usztywnienia całej konstrukcji więźby.

Typowy wymiar przekroju poprzecznego jętki wynosi 12×14 cm, 12×16 cm, 14×16 cm, 16×18 cm lub 16×20 cm. Osobą odpowiedzialną za dobór parametrów belki jętkowej (wysokości, szerokości, długości, klasy drewna) jest uprawniony konstruktor opracowujący część konstrukcyjną projektu budowlanego. Osoba ta powinna także określić sposób połączenia jętek z krokwiami zapewniający zachowanie odpowiedniej nośności.

Czym charakteryzuje się więźba krokwiowo-jętkowa?

W nowoczesnym budownictwie można wyróżnić dwa podstawowe rodzaje więźb jętkowych:

więźba jętkowa typowa - konstrukcja stosowana przy mniejszych rozpiętościach. W tym wariancie długość jętki nie powinna przekraczać 3,5 m. Typowy układ jętkowy jest najczęściej stosowany w przypadku budynków z poddaszem użytkowym, ponieważ ułatwia zagospodarowanie przestrzeni. Realizując omawiany schemat, belkę jętkową zazwyczaj umieszcza się na wysokości około 2 m nad poziomem stropu. W przypadku niewielkiego kąta nachylenia połaci należy wykonać ściany kolankowe;
więźba jętkowa ze ścianą stolcową - układ, w którym dodatkowo znajdują się słupy (stolce). W zależności od indywidualnych parametrów dachu stosuje się jeden lub dwa rzędy podpór pionowych. W wariancie tym jętki spierają się na płatwiach, które przenoszą obciążenia na słupy. Dodatkowym usztywnieniem całej konstrukcji są miecze (ukośne zastrzały słupów). Zastosowanie przedstawionego rozwiązania umożliwi zadaszenie obiektów o rozpiętości sięgającej nawet 12 m.

Charakterystyka pracy jętki

Jętka jest elementem konstrukcyjnym pracującym na ściskanie. Element ten rozpiera przeciwległe krokwie mniej więcej w połowie rozpiętości (lub około jednej trzeciej od góry). Podparcie belek krokwiowych poziomymi jętkami umożliwia zwiększenie ich długości oraz realizację konstrukcji dachowych o większej rozpiętości. Zastosowanie jętek wpływa także na zmniejszenie wielkości przekrojów poprzecznych elementów nośnych więźby.

W więźbach krokwiowo-jętkowych możliwe jest osiągnięcie znacznie mniejszych wartości odkształceń w porównaniu z konstrukcjami bez dodatkowych podparć. Redukcja ta dotyczy zarówno ugięć wywołanych obciążeniem od ciężaru własnego, jak i działaniem wiatru (parciem i ssaniem). Co więcej, w sytuacji wystąpienia dużych nacisków od siły wiatru jętka umożliwia przeniesienie obciążenia z jednej połaci na drugą.

Zdarzają się sytuacje, w których jętki mocuje się wyżej niż w połowie rozpiętości krokwi. Najczęściej dzieje się tak w przypadku, gdy wysokość od najwyższego stropu do kalenicy nie jest duża. Działanie to umożliwia zagospodarowanie przestrzeni pod dachem na cele użytkowe. W niektórych projektach obiektów jednorodzinnych można z kolei znaleźć więźby wzmocnione kilkoma jętkami. W takiej sytuacji najwyższą z nich określa się mianem grzędy. W każdym przypadku rola belek jętkowych pozostaje niezmienna - służą one zmniejszeniu długości efektywnej krokwi poprzez zapewnienie dodatkowych punktów podparcia dla tych elementów.

Jak wykonać połączenie jętki z krokwią?

Warunkiem poprawności przekazywania obciążeń oraz niezawodności funkcjonowania więźby krokwiowo-jętkowej jest właściwe wykonanie połączenia pomiędzy jętkami a krokwiami. Zespojenie wspomnianych elementów można realizować na różne sposoby:

połączenie śrubowe - w tym wariancie w funkcji łączników stężających wykorzystuje się śruby zapewniające wzajemne przyleganie i docisk belek jętkowych do krokwi;
połączenie na styk - sposób tradycyjnie polegający na zastosowaniu podwójnej nakładki (obecnie dość rzadko stosowany). W nowoczesnym budownictwie połączenie zostało zmodyfikowane poprzez zastosowanie płytekkolczastych oraz perforowanych. Do wykonania połączenia stosuje się drewno suszone komorowo, czterostronnie strugane z odpowiednio sfazowanymi krawędziami. W omawianym wariancie belka krokwiowa przylega całą zukosowaną powierzchnią do spodu krokwi. Za stabilność całego węzła odpowiadają elementy metalowe;
połączenie na półjaskółczy ogon - metoda nawiązująca do połączenia na styk, ale z dodatkowym elementem wzmacniającym w postaci łącznika mechanicznego. Wykonanie tego sposobu połączenia jest czasochłonne, a zmniejszenie przekroju prowadzi do miejscowego osłabienia belek krokwiowych.

Sprawdź zlecenia w wybranych województwach:

a także w wybranych miastach:

firmy budowlane Białystok
firmy budowlane Bydgoszcz
firmy budowlane Częstochowa