Energooszczędny dom z bloczków betonu komórkowego: pytania i odpowiedzi

Jeśli decydujemy się na budowę domu w standardzie energooszczędnym, musimy zadbać o wiele istotnych kwestii na etapie jego projektowania i wykonywania. Jedną z nich jest wybór technologii, w jakiej powstanie nasz dom np. w murowanej, szkieletowej czy prefabrykowanej. Każda z nich ma swoje wady i zalety, obecnie największym uznaniem i zainteresowaniem cieszy się technologia murowana. Dlatego w dzisiejszym artykule odpowiadam na najczęściej zadawane pytania, związane z budową domu energooszczędnego z bloczków betonu komórkowego – zapraszam.

Jakie standardy musi spełnić dom, by był energooszczędny?

Polski ustawodawca nie podaje jasnej definicji tego, czym jest budynek energooszczędny. Dlatego do definiowania takiego standardu korzystamy z kryteriów zachodnich krajów Unii Europejskiej. Bazując na ich kryteriach możemy stwierdzić, że budynek tradycyjny wzniesiony zgodnie z obowiązującymi przepisami cechuje wartość wskaźnika energii użytkowej Eu na poziomie 70–120 kWh/m2rok. Wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię użytkową Eu jest obliczeniową ilością energii, jaka byłaby potrzebna do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody w warunkach idealnych – gdyby wszystkie zastosowane systemy w budynku miały sprawność rzędu 100 proc. 

Po zmianie wymagań w 2021 roku, wymagania dotyczące izolacyjności termicznej przegród budowlanych w Polsce należą do najbardziej surowych w Europie. Wyższe wymagania posiada Dania, Szwajcaria i Norwegia. Można zatem przyjąć, że każdy budynek wznoszony zgodnie z obowiązującymi przepisami można uznać za energooszczędny. 

  • Dom energooszczędny wyróżnia wartość wskaźnika energii użytkowej Eu maksymalnie 40 kWh/m2rok.
  • Z kolei w domy pasywne zużywają do 15 kWh/m2rok Eu, przy czym należy zaznaczyć, że przykłady realizacji w standardzie pasywnym w naszym kraju stanowią niewielki procent takich inwestycji. 

Do określania standardu energooszczędności można wykorzystać też wymagania programu dopłat NF40 i NF15 do energooszczędnych i pasywnych domów realizowany przez Narodowy fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - który funkcjonał w latach 2013-2018. Program NF40 obejmuje budynki energooszczędne o zapotrzebowaniu na energię użytkową nie większym niż 40 kWh/(m2·rok). NF15 do budynków o zapotrzebowaniu nie większym niż 15 kWh/(m2·rok).

Wysokość dofinansowania wynosiła maksymalnie 50 tys. zł brutto i była ona częściową spłatą kredytu, który został zaciągnięty na budowę lub zakup nieruchomości mieszkalnej o parametrach niskoenergetycznych. W dużym skrócie - Standard NF40 wymagał, aby budynek miał określone ograniczone zapotrzebowanie na ciepło. A ponadto – aby w budynku znajdowała się wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła. Dlatego bazując na kryteriach programu NF40 wiele jednostek architektonicznych do dzisiaj realizuje budynki w standardzie energooszczędnym – te kryteria z uwzględnieniem wymaganego współczynnika przenikania ciepła ścian U przedstawiono poniżej:

 

Tab. 1. Wymagana izolacyjność cieplna przegród zewnętrznych, rodzaj systemu wentylacji, szczelność powietrzna dla standardu NF40 budynki jednorodzinne (źródło. KAPE S.A.)

Budowa domu energooszczędnego: ściana jedno- czy dwuwarstwowa?

Ściana jednowarstwowa składa się tylko z muru, który pełni jednocześnie rolę konstrukcyjną i izolacyjną. Takie rozwiązanie jest szczególnie polecane inwestorom, którym zależy na trwałej elewacji, dużej bezwładności termicznej latem, niższych kosztach inwestycyjnych oraz na skróceniu czasu budowy domu. Ściany z bloczków betonu komórkowego muruje się bardzo szybko dzięki użyciu zaprawy cienkowarstwowej, którą można rozkładać w prosty sposób za pomocą specjalnej kielni zębatej. Bloczek z betonu komórkowego jest lekki, łatwo się przycina i ma duże rozmiary.

Beton komórkowy jest najcieplejszym materiałem spośród materiałów konstrukcyjnych. Swą bardzo dobrą izolacyjność termiczną zawdzięcza porowatej strukturze. Zamknięte w niej powietrze stanowi aż około 40-70% jego objętości, zamknięte pory powietrza doskonale izolują budynek przed stratami ciepła.

Roboty dodatkowo ułatwia wysoka dokładność wymiarowa takich bloczków oraz system pióro-wpust, który pozwala zrezygnować ze spoiny pionowej. Do budowy takich ścian możemy zastosować bloczki Ytong EnergoUltra+, które spełniają najwyższe wymagania termiczne przy wytrzymałości na ściskanie 2,2 N/mm2. Ściana z takich bloczków o grubości 48 cm zapewnia współczynnik przenikania ciepła U=0,15 W/(m2K), co pozwoli spełnić wymóg stawiany ścianom w budynkach energooszczędnych. 

Budowa ściany dwuwarstwowej, czyli składająca się z muru i warstwy izolacyjnej jest znacznie bardziej praco- i czasochłonna od ściany jednowarstwowej w technologii Ytong, choć cechuje ją jeszcze większa różnorodność zastosowania. Polecana jest szczególnie w przypadku domów pasywnych, gdzie współczynnik przenikania ciepła U musi być mniejszy niż 0,15 W/(m2K). Do budowy takiej ściany możemy użyć bloczków z betonu komórkowego Ytong Forte gr. 24 cm, wówczas minimalna grubość izolacji takiej ściany wynosi 15 cm – przy założeniu, że izolujemy styropianem grafitowym o współczynniku lambda 0,033 W/(mk).

 

budowa domu energooszczednego

Mostki termiczne – jak ich uniknąć?

Nie da się wybudować budynku bez mostków cieplnych, chociaż prawdą jest – że ryzyko ich występowania można zminimalizować, stosując odpowiednie technologie i rozwiązania materiałowe. Mostek termiczny to słaby punkt przegrody budowlanej, w której opór cieplny jest niższy – stąd ciepło wydostaje się na zewnątrz.

Mostki pojawiają się zwykle na łączeniach przegród wykonanych z różnych materiałów, w tzw. węzłach konstrukcyjnych: tam, gdzie dach łączy się ze ścianą zewnętrzną, okno styka z murem czy podłoga na gruncie ze ścianą fundamentową.

Z reguły mostki dzieli się na liniowe i punktowe – te pierwsze pojawiają się np. przy połączeniu okna z murem. Te drugie, punktowe - związane z punktowym użyciem innego materiału, dobrym przykładem są łączniki mechaniczne użyte do przytwierdzenia wełny skalnej do ściany muru (np. niesystemowe).

Mostki termiczne w ścianach jednowarstwowych

Mostki termiczne w ścianie jednowarstwowej mogą powstać przy braku wystarczającej izolacji elementów żelbetowych (np. wieńców). Powstawaniu mostków termicznych sprzyja także niestaranne wykonawstwo.  

Zwróćmy uwagę, że bloczki z betonu komórkowego, których odchyłki wymiarowe nie przekraczają 1 mm, pozwalają na zastosowanie do ich łączenia zapraw cienkowarstwowych, potocznie zwanych „klejowymi” o grubości spoiny 0,5-3,0 mm. Grubość tradycyjnej zaprawy cementowej wynosi od 6 do 15 mm. Dlatego stosowanie cienkiej spoiny z zaprawy cienkowarstwowej w energooszczędnej ścianie wykonanej z bloczków z betonu komórkowego jest niezbędne. Dzięki tak cienkiej warstwie ogranicza się do minimum straty ciepła na tym wrażliwym elemencie ściany.

 

Ściana jednowarstwowa YTONG

Mostki termiczne w ścianach dwuwarstwowych

W ścianach dwuwarstwowych mostki termiczne występują zwykle przy połączeniu okien z murem. Ich wpływ można zmniejszyć właściwie montując stolarkę. Co to oznacza? Mianowicie w standardowym rozwiązaniu okna osadza się przy zewnętrznym licu muru. W montażu warstwowym termoizolacja z pianki PUR, która wypełnia szczelinę między murem i ościeżnicą, zabezpieczana jest od środka taśmą paroszczelną, a od zewnątrz wodoodporną taśmą paroprzepuszczalną. Jednak w budownictwie energooszczędnym zalecany jest ciepły montaż – czyli montaż okna w warstwie izolacji – ale jak to zrobić, przed ociepleniem ścian? Otóż okno obsadza się przed ścianą nośną na specjalnych profilach montażowych. 

Na co jeszcze zwrócić uwagę w czasie budowy domu energooszczędnego?

W przypadku ścian jednowarstwowych, kluczowe znaczenie ma też zastosowanie nadproży systemowych, zamiast tych konwencjonalnych (wylewanych z betonu). Rozwiązania systemowe to belki nadprożowe wykonane ze zbrojonego, „ciepłego” betonu komórkowego. Nadproże z betonu komórkowego jest ok. 14 razy cieplejsze od nadproża żelbetowego, dlatego warto je zastosować także w ścianach, które podlegają ociepleniu. Pozwala to znaczenie zniwelować mostek na styku nadproża ze stolarką okienną.  

Dzięki temu możemy się uwolnić od konieczności stosowania żelbetowych belek wylewanych „na mokro”. Taki żelbetowy element prowadzi do powstania mostka termicznego, który na zdjęciach termowizyjnych pojawi się jako fragment muru, przez który ciepło ucieka praktycznie bez żadnego oporu. Na etapie budowy domu z bloczków betonu komórkowego warto również zwrócić uwagę na gęstość bloczka z betonu komórkowego. Elementy takie produkowane są w szerokiej gamie gęstości od 300 kg/m3 do 800 kg/m3. Im produkt ma niższą gęstość tym ma niższą wytrzymałość na ściskanie, a jednocześnie wyższą izolacyjność termiczną Dlatego dążąc do standardu energooszczędnego powinniśmy sięgać po bloczki z betonu komórkowego o niskiej gęstości. Dzięki temu będziemy mieć pewność, że ściana zewnętrzna osiągnie jeden z najniższych współczynników przenikania ciepła U – co finalnie wpłynie na mniejsze potrzeby cieplne budynku i niższe koszty utrzymania. 

Autor: mgr inż. Damian Czernik, projektant instalacji sanitarnych, ekspert budownictwa energooszczędnego,

 

Sprawdź firmy w wybranych województwach:

a także w wybranych miastach:

 

© 2022 Wszelkie prawa zastrzeżone. Pogotowie Budowlane.
crossmenu