Azbest – co warto o nim wiedzieć? Dlaczego jest szkodliwy? Jak go usunąć?

 

Azbest swego czasu uznawany był za materiał niemal idealny, dlatego był szeroko stosowany w budownictwie. Po latach udowodniono jednak szkodliwość azbestu. Od końca lat 90. XX wieku w Polsce prowadzony jest program oczyszczania kraju z azbestu. Do końca 2032 roku azbest ma zostać całkowicie wyeliminowany.

Swoją popularność azbest zawdzięczał niezaprzeczalnym zaletom. Jest to materiał odporny na działanie chemikaliów, elastyczny i odporny na rozciąganie, a ponadto ogniotrwały – topnieje w temperaturze ok. 1500℃. Był tani w produkcji, a jego trwałość szacowano na 30–60 lat. Azbest był powszechnie stosowany w budownictwie wielorodzinnym, ale przede wszystkim w domach jednorodzinnychzabudowaniach gospodarczych na wsiach. W 1993 roku w Polsce zakazano produkcji azbestu.

Według inwentaryzacji przeprowadzonej w 2002 roku w Polsce było 15,5 mln ton wyrobów z azbestu, z czego – zgodnie z informacją NIK – do 2009 r. usunięto 1 mln ton. Z danych tzw. bazy azbestowej prowadzonej przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii wynika, że zinwentaryzowano niespełna połowę (ok. 6,3 mln ton), a usunięto zaledwie 900 tys. ton. Większość azbestu znajduje się w nieruchomościach należących do osób prywatnych.

Gdzie znajduje się azbest?

Azbest był powszechnie używany w różnych dziedzinach gospodarki i przemysłu, ale najczęściej służył do produkcji materiałów budowlanych i izolacyjnych. Produkowano z niego m.in. płyty azbestowe – dachowe azbestowo-cementowe (faliste, czyli tzw. eternit, i płaskie, np. typu karo), okładzinowe (m.in. na elewacje) i balkonowe. Z azbestu powstawały również kształtki do budowy kanałów wentylacyjnych i spalinowych, obudowy zsypów czy otuliny rur wodociągowych. Azbestowe rury były używane w instalacjach wodno-kanalizacyjnych. Przy użyciu środków zawierających azbest wykonywane były także izolacje natryskowe. Spis i charakterystykę produktów, w których znajdują się włókna azbestu, można znaleźć na stronie www.bazaazbestowa.gov.pl.

Prywatni właściciele nieruchomości są zobowiązani do wykonania spisu z natury wyrobów zawierających azbest i przekazanie takiej informacji do gminy (za niedopełnienie tego obowiązku grozi kara do 5 tys. zł). W budynkach wielorodzinnych za inwentaryzację odpowiadają ich zarządcy.

Azbest – szkodliwość

Czym właściwie jest azbest? Jest to materiał produkowany z minerałów krzemianowych przetwarzanych w bardzo cienkie, niewidoczne gołym okiem włókna (ich długość przekracza 5, a średnica jest mniejsza niż 3 µm). Gdy unoszą się w powietrzu, dostają się do układu oddechowego i odkładają się w nim. Azbest powoduje rozmaite schorzenia, np. pylicę azbestową (tzw. azbestozę), choroby osierdzia i opłucnej oraz nowotwory złośliwe, takie jak rak płuc, rak oskrzeli, międzybłoniak opłucnej lub otrzewnej oraz nowotwory innych narządów. Azbest nie wywołuje choroby przy jednorazowym kontakcie, lecz dopiero przy dłuższej ekspozycji na włókna unoszące się w powietrzu. Zanim choroba się rozwinie, może minąć wiele lat.

Kiedy azbest jest groźny dla zdrowia człowieka?

Zawarte w materiałach budowlanych włókna azbestu były zatapiane w cemencie lub PVC. Dopóki są związane z tymi tworzywami, nie są groźne dla człowieka. Jednak wszelkie uszkodzenia materiału ‒ czy to mechaniczne, czy wynikające ze starzenia się materiału ‒ sprawiają, że włókna azbestu uwalniają się i zaczynają stanowić zagrożenie. Dzieje się tak m.in. w przypadku azbestu znajdującego się na dachu, na ścianach, w szybach wentylacyjnych lub zsypowych.

Nie wszystkie materiały zawierające azbest muszą zostać natychmiast usunięte. Przepisy określają, że jeśli materiał zawierający azbest jest w dobrym stanie i nie ma żadnych uszkodzeń, może pozostać na miejscu przez rok, a maksymalnie 5 lat, pod warunkiem wykonania określonych prac konserwacyjnych. W niektórych sytuacjach konieczna jest jednak natychmiastowa utylizacja azbestu.

Usuwanie azbestu

Nie wolno samodzielnie demontować materiałów budowlanych zawierających azbest (grożą za to grzywny). Przepisy ustawy o ochronie środowiska uznają je za odpad niebezpieczny. Oznacza to, że usuwaniem azbestu mogą się zajmować tylko wyspecjalizowane firmy, których pracownicy są odpowiednio przeszkoleni i wyposażeni, by bezpiecznie zdemontować np. pokrycie eternitowe. Co więcej, zdjęty materiał nie może trafić na zwykłe wysypisko (a tym bardziej na tzw. dzikie wysypiska, czyli na przykład do lasów). Utylizacja azbestu powinna odbywać się na terenie specjalnie wyznaczonych składowisk, a ich dostarczenie do tych miejsc musi być udokumentowane.

Sprawdź firmy w wybranych województwach:

a także w wybranych miastach:

© 2022 Wszelkie prawa zastrzeżone. Pogotowie Budowlane.
crossmenu